وقت جي وهڪري ۾ سال به انساني زندگين وانگر اچي وڃن ٿا، ڪي زخمن سان ڀريل، ڪي سکڻ جا سبق کڻي، ۽ ڪي نون خوابن جا ڏيئا ٻاري هليا وڃن ٿا. 2025 به اهڙو ئي سال هو، جيڪو پنهنجي اندر سياست، سماج، معيشت، امن ۽ انسانيت جا ڪيترائي تلخ ۽ مٺا تجربا سموئي وڇڙي ويو. گذريل سال اسان کي اهو سيکاريو ته زندگيءَ ۾ هر خوشيءَ جي پويان ڪهڙيون قربانيون ۽ هر مايوسيءَ جي پويان ڪهڙا سبق پوشيده آهن.
2025 جي شروعات ئي عالمي سطح تي بحرانن سان ٿي. روس ۽ يوڪرين جي جنگ وڌيڪ شدت اختيار ڪئي، جيڪا سڄي دنيا کي اقتصادي ۽ سياسي طور متاثر ڪري رهي هئي. تيل، گئس ۽ خوراڪ جا بحران غريب ملڪن لاءِ عذاب بڻجي ويا. فلسطين، خاص طور غزه، ۾ اسرائيلي جارحيت انساني ضمير کي جهورائي ڇڏيو. اسپتالون، اسڪول، ۽ پناهگاهون محفوظ نه رهيون. معصوم ٻار، عورتون ۽ پوڙها بمباريءَ هيٺ آيا، جڏهن ته عالمي ادارن جي بي حسي ۽ خاموشي تاريخ جو ڪارو باب بڻجي وئي.
ڏکڻ ايشيا ۾ امن جا خواب به ڏسڻ ۾ گهٽ آيا. افغانستان ۾ طالبان حڪومت عورتن جي تعليم ۽ آزادي تي پابنديون وڌايون، ڀارت ۾ اقليتن خلاف نفرت ۽ تشدد جا واقعا وڌيا، ۽ ڪشمير جو اڻحل مسئلو خطي ۾ عدم استحڪام جو سبب بڻيو. پاڪستان پنهنجي اندروني سياسي بحران، معاشي دٻاءُ ۽ سماجي چيلنجن سبب وڌيڪ متاثر ٿيو.
ملڪ اندر سياسي بي يقيني گذريل سالن جو سڀ کان وڏو الميو رهيو. حڪومت ۽ مخالف ڌر جي ڇڪتاڻ عوام لاءِ ڪنهن به حل جي اميد ڇڏڻ کان قاصر رهي. احتجاج، ڌرڻا ۽ بيان بازي عام زندگيءَ جو حصو بڻجي ويا. عام ماڻهو، جيڪو اڳ ئي مهانگائي ۽ بيروزگاريءَ جو شڪار هو، وڌيڪ مايوسي جو شڪار ٿيو. روزمره جي شين جا اگهه وڌيا، زندگي سخت ۽ مشڪل بڻجي وئي.
معاشي طور 2025 پاڪستان لاءِ سخت فيصلن جو سال رهيو. آءِ ايم ايف سان معاهدا، ٽيڪسن ۾ واڌ، سبسڊين جو خاتمو، ۽ بجيٽ جا سخت شرط، غريب ۽ وچولي طبقي لاءِ زهر بڻجي ويا. بيروزگاري وڌي، ڪارخانا بند ٿيا، نوجوان تعليم مڪمل ڪرڻ باوجود نوڪرين لاءِ در در ڀٽڪندا رهيا. ڪيترن نوجوانن لاءِ ملڪ ڇڏڻ ئي واحد رستو نظر آيو.
زرعي شعبي لاءِ به 2025 سٺو سال نه رهيو. موسمي تبديلي، برساتن جي بي ترتيبي، پاڻي جي کوٽ ۽ پاليسيءَ جي نااهلي سبب فصل متاثر ٿيا. هاري، جيڪو اڳ ئي قرضن هيٺ دٻيل هو، وڌيڪ ڪمزور ٿيو. ڳوٺن مان شهرن ڏانهن لڏپلاڻ وڌي، جنهن شهري مسئلن کي به وڌيڪ وڌايو.
سنڌ لاءِ 2025 خاص طور ڏکوئيندڙ سال رهيو. صحت کاتي جي نااهلي سبب ارڙي، ڊينگي ۽ ٻين وبائن ڪيترين معصوم زندگين کي ڳڙڪائي ڇڏيو. ٻارڙا، جيڪي مستقبل جا معمار هئا، لاپرواهيءَ جو شڪار ٿيا. اسپتالن ۾ دوائون گهٽ، ڊاڪٽر گهٽ، ۽ ايمرجنسي سهولتون محدود رهيون. حڪومتي بيانن ۽ حقيقي صورتحال ۾ فرق واضح رهيو.
تعليم جو نظام به مايوسي جو شڪار رهيو. سرڪاري اسڪول رڳو نالي جا رهيا، استاد سياسي اثر هيٺ، اسڪول ويران، ٻار علم کان محروم. نجي اسڪول مهانگا، يونيورسٽيون بحران جي لپيٽ ۾، علم بدران سرٽيفڪيٽ، ۽ شعور بدران ڊگريون عام ٿي ويون.
امن امان ۾ به قبيلائي تڪرار، زميني جهيڙا ۽ اغوا ڪيترن خاندانن کي اجاڙي ڇڏيو. انصاف جو نظام سست رفتاري ۽ طاقتور ڌرين جي اثر سبب ڪمزور ٿيو. متاثر خاندانن لاءِ رڳو اخبارن جون سرخيون ۽ فائلن ۾ بند درخواستون رهجي ويون.
2025 ادب، صحافت ۽ فن لاءِ به ڏکوئيندڙ سال رهيو. ڪيترائي نامور ليکڪ، شاعر، صحافي ۽ فنڪار، جن پنهنجي قلم ۽ آواز سان سماج کي شعور ڏنو، اسان کان وڇڙي ويا. سندن وڃڻ سان رڳو شخص نه، پر فڪر، شعور ۽ مزاحمت جو مينار ڊهي پيو. اظهار جي آزاديءَ تي دٻاءُ وڌيو، صحافت لاءِ سچ لکڻ وڌيڪ خطري وارو ڪم بڻجي ويو.
انهن سڀني واقعن سان گڏ 2025 اسان کان اهو به سيکاريو ته خاموشي سڀ کان خطرناڪ جرم آهي. قومون تڏهن اڳتي وڌنديون آهن جڏهن هو سوال ڪرڻ، سوچڻ ۽ جدوجهد جاري رکڻ جي همت رکن ٿيون.
هاڻي جڏهن نئون سال 2026 در تي دستڪ ڏئي رهيو آهي، ته دل ۾ انديشن سان گڏ اميد جا ڏيئا روشن ٿين ٿا. 2026 مان سڀ کان وڏي اميد اها آهي ته سياست ۾ سنجيدگي، شفافيت ۽ عوام دوست پاليسيون وڌن. حڪمرانن کي اهو احساس ٿئي ته اقتدار امانت آهي، ۽ هر فيصلو عوام جي ڀلائي لاءِ هجڻ گهرجي.
معاشي طور 2026 مان اها اميد آهي ته مهانگائي جو جن قابو ۾ اچي، روزگار جا موقعا وڌن، زراعت، صنعت ۽ ننڍن ڪاروبارن کي حقيقي سهارو ملي. نوجوانن کي ملڪ ڇڏڻ بدران ملڪ ٺاهڻ جا سبب ملن، ۽ معيشت عام ماڻهن جي زندگيءَ ۾ مثبت تبديلي آڻي.
سنڌ لاءِ خاص اميد آهي ته صحت ۽ تعليم کي نعرا نه، پر ترجيح بڻايو وڃي. اسپتالون واقعي شفا جا مرڪز بڻجن، اسڪول علم جا ڏيئا ٻارين، ۽ وسيلن جي ورڇ ۾ انصاف ٿئي. امن امان قائم هجي، قبيلائي ۽ سماجي تڪرار ختم ٿين، ۽ عام ماڻهو زندگي ۾ سک محسوس ڪن.
ادب، صحافت ۽ فن لاءِ اها اميد آهي ته قلم آزاد هجي، سچ لکڻ ۽ چوڻ ۾ خوف نه هجي، اختلاف کي غداري نه، پر سماجي شعور جي نشاني سمجهيو وڃي. قومون تڏهن اڳتي وڌنديون آهن جڏهن هو سوال ڪرڻ، سوچڻ ۽ جدوجهد جاري رکڻ جي همت رکن ٿيون.
وڇڙيل سال 2025 اسان کان سبق وٺي ويو، پر نئون سال 2026 اسان کان عمل، ذميواري ۽ اميدن سان بيهڻ جو مطالبو ڪري ٿو. جيڪڏهن اسان نئين سال کي شعور، ايمانداري ۽ خدمت سان ڀري سگهون، ته 2026 صرف هڪ نئون سال نه، پر نئين شروعات جو اعلان هوندو.
0 تبصرے