سنڌ جي حقن جو تحفظ: وفاقي مداخلت خلاف بلاول ڀٽو جو واضح موقف، سياسي ڇڪتاڻ جو نئون باب!

عبدالغفور سروهي

پاڪستان جي سياست ۾ پيپلز پارٽي ۽ نواز ليگ جون جڙيل مخالفتون ۽ اتحاد تاريخي حيثيت رکن ٿا. سياسي ماحول ۾ تازو ڇڪتاڻ بلاول ڀٽو زرداري جي بيانن سان ٻيهر سامهون آئي آهي، جتي هن ڪجهه اهم قومي پاليسين ۽ ن ليگ جي ڪردار تي سوال اٿاريا آهن. هن بيان جا اثر نه رڳو پارٽي لاڳاپن پر قومي سياست تي به ظاهر ٿي رهيا آهن.

ماضي جا سياسي لاڳاپا ۽ تاريخي تضاد:

پيپلز پارٽي ۽ نواز ليگ جي وچ ۾ مخالفتون 1980ع جي آخر ۽ 1990ع جي ڏهاڪي ۾ سامهون آيون. بي نظير ڀٽو ۽ نواز شريف جي حڪومتن کي وقتن به وقتن ڌريون هڪٻئي کي سياسي ۽ قانوني چئلينجن ذريعي نظرانداز ڪنديون رهيون. هر هڪ جي حڪومت دوران ٻين تي الزام لڳايا ويا، ۽ سياسي ماحول ۾ ڇڪتاڻ، عدم استحڪام ۽ سازشن جو عنصر غالب رهيو.

2006ع ۾، ٻنهي پارٽين هڪ نئين باب جو آغاز ڪيو، جتي "ميثاقِ جمهوريت" تي دستخط ڪيا ويا، جنهن جو مقصد سياسي انتقام جي روايت کي ختم ڪري جمهوريت لاءِ گڏيل ڪم ڪرڻ هو. ان معاهدي کي پاڪستان ۾ جمهوري قدرن جي بحالي جي ڪوشش طور ڏٺو ويو، ۽ ٻنهي پارٽين هڪ نئين اسٽريٽجي اختيار ڪندي آمرن جي خلاف گڏجي جدوجهد ڪئي.

تازو سياسي ڇڪتاڻ ۽ بلاول ڀٽو جو بيان:

تازو، بلاول ڀٽو زرداري پاران وفاقي پاليسين ۽ ن ليگ جي ڪردار تي تنقيد ڪئي وئي آهي، جنهن ۾ خاص طور تي اين ايف سي ايوارڊ، پنجاب جي برتريءَ، ۽ سنڌ جي صوبائي حقن کي اڻڌري حيثيت ۾ ڏيکارڻ جهڙن موضوعن تي گفتگو ڪئي وئي آهي. هن اهو واضح ڪيو آهي ته سنڌ جي مفادن کي ڪنهن به حال ۾ قربان نه ڪيو ويندو، ۽ وفاق کي سنڌ جي معاملن ۾ مداخلت ڪرڻ کان روڪڻ لاءِ آواز اٿاريو. بلاول ڀٽو جي ان موقف ۾ سنڌ جي وسيلن ۽ خودمختياريءَ جي تحفظ جو مطالبو نمايان آهي.

اهم نقطا ۽ سبب:

1. صوبائي خودمختياري ۽ وسيلن جو تڪرار: اين ايف سي ايوارڊ ۽ ٻين مالياتي پاليسين تي ٻنهي پارٽين جي نظرين ۾ فرق آهي. پيپلز پارٽي سنڌ جي وسيلن جي ورڇ ۾ وفاقي مداخلت خلاف آهي ۽ ان تي اعتراض ڪندي رهي آهي ته سنڌ کي ان جي وسيلن جو پورو حصو ملي.

2. سياسي مقابلو ۽ اعتماد جي کوٽ:

بلاول ڀٽو جي بيان سان پارٽين جي وچ ۾ سياسي اعتماد تي ضرب لڳي آهي. پيپلز پارٽي اهو محسوس ڪري ٿي ته وفاقي ادارا ۽ پاليسيون سنڌ جي حقن تي اثرانداز ٿي رهيا آهن، جڏهن ته ن ليگ طرفان اهڙي تنقيد کي نامناسب قرار ڏنو ويو آهي.

3. عوامي دٻاءُ ۽ سياسي ضرورتون:

بلاول ڀٽو جو موقف سياسي ضرورتن ۽ عوامي راءِ کي ڏسندي پيش ڪيو ويو آهي، جتي سنڌ جي عوام ۽ ووٽرز کي يقين ڏياريو وڃي ٿو ته پيپلز پارٽي سندن حقن لاءِ هر محاذ تي وڙهندي.

مستقبل جي سياسي صورتحال:

پيپلز پارٽي ۽ نواز ليگ جي وچ ۾ اها سياسي ڇڪتاڻ مستقبل جي امڪاني اتحاد لاءِ خطرو بڻجي سگهي ٿي، خاص طور تي ايندڙ چونڊن ۾ جتي مخالف ڌريون هڪٻئي سان مهاڏو اٽڪائڻ لاءِ تيار آهن. جيڪڏهن اهي اختلاف ختم نه ٿيا ته مستقبل ۾ حڪومت ٺاهڻ ۽ سياسي استحڪام کي برقرار رکڻ ڏکيو ٿي سگهي ٿو. ٻنهي پارٽين کي وفاقي ۽ صوبائي مفادن کي نظر ۾ رکندي سنجيده بنيادن تي مفاهمتي پاليسيون ٺاهڻ گهرجن.

پيپلز پارٽي ۽ نواز ليگ جي وچ ۾ تازو پيدا ٿيل سياسي ڇڪتاڻ هڪ سنگين مسئلو آهي، جنهن ۾ سياسي بصيرت ۽ سنجيدگي جي ضرورت آهي. بلاول ڀٽو جي بيانن سان وفاق ۽ صوبن جي وچ ۾ لاڳاپن ۾ نئون پاسو شامل ٿي ويو آهي، جتي سنڌ جي حقن ۽ وسيلن تي خاص طور تي ڌيان ڏنو ويو آهي. جيڪڏهن ٻنهي پارٽين پنهنجي تاريخي تضادن کي سمجهي مفاهمتي پاليسين کي اهميت ڏين ٿيون ته نه رڳو سياسي استحڪام برقرار رکي سگهجي ٿو، پر ملڪ جي عوام کي به هڪ نئون ۽ بهتر سياسي ماحول فراهم ڪري سگهجي ٿو.