ٽيڪس اسٽيمپ بنا 165 سگريٽ برانڊز وڪرو ٿيڻ جو انڪشاف
اسلام آباد (مانيٽرنگ ڊيسڪ) پاڪستان ۾ هن وقت 165 سگريٽ جا برانڊز بغير ٽيڪس اسٽيمپ جي وڪرو ٿي رهيا آهن، جڏهن ته هلندڙ مالي سال جي آخر تائين غير قانوني سگريٽن جي واپار جو حجم 56 سيڪڙو تائين پهچڻ جو امڪان آهي. اهو انڪشاف اپسوس پاڪستان پاران جاري ڪيل هڪ ريسرچ رپورٽ ۾ ڪيو ويو جنهن جو عنوان ”پاڪستان سگريٽ مارڪيٽ اسيسمينٽ 2024“ آهي. ان ريسرچ لاءِ مشهور شهري ۽ ٻهراڙي وارن علائقن ۾ هڪ هزار کان وڌيڪ دڪانن جو سروي ڪيو ويو جنهن ۾ بين الاقوامي مروج طريقن سان مارڪيٽ جي نوعيت ۾ اهم تبديلين جو جائزو ورتو ويو قانوني سگريٽن جي مقدار ۾ غير معمولي گهٽتائي ۽ غير قانوني سگريٽن جي موجودگي ۾ غير معمولي اضافو سميت اهي سڀ عنصر نه رڳو قومي خزاني کي متاثر ڪري رهيا آهن پر جائز ڪاروبار جي استحڪام لاء پڻ سنگين خطرو پيدا ڪري رهيا آهن سڄي ملڪ ۾ گهٽ قيمت تي ڊيوٽي ادا ڪيل ۽ سمگل ٿيل سگريٽن جي آسان دستيابي، ٽريڪ اينڊ ٽريس سسٽم تي عمل نه ٿيڻ، حڪومت پاران مقرر ڪيل اگهن کان گهٽ اگهه تي سگريٽ جو وڪرو، قيمتن ۾ عدم توازن ۽ ٻيا لاڳاپيل مسئلا ٽيڪس ادا ڪندڙ قانوني سگريٽ انڊسٽري جو مارڪيٽ شيئر گهٽائي رهيا آهن، جنهن سان قومي خزاني کي ساليانو 300 ارب رپين کان وڌيڪ جو نقصان ٿي رهيو آهي. انهن علائقن جي سروي دوران، Apsos اتي ڊيوٽي فري ۽ اسمگل ٿيل سگريٽن جي دستيابي، قيمتن ۽ مقدار جو جائزو ورتو. انهن علائقن ۾ پڻ شامل آهن ٽريڪ ۽ ٽريس سسٽم ۽ گهٽ ۾ گهٽ وڪرو قيمت جي قانونن جي تعميل، دستياب سگريٽ جي قيمتن ۾ عدم توازن ۽ مارڪيٽ ۾ هڪ نئون رجحان ٽيڪس اسٽام برانڊز جو ڪل تعداد 165 تائين وڌايو ويو آهي ۽ 6 برانڊ شامل ڪيا ويا آهن سال بہ سال ٽريڪ ۽ ٽريس لسٽ ۾، جيتوڻيڪ، اهڙا ڪيترائي ڪيس آهن جتي مارڪيٽن ۾ اسٽام کان سواء وڪرو ڪرڻ لاء موجود آهن، انهي جي ڪري، ٽريڪ ۽ ٽريڪ سسٽم مڪمل طور تي ناڪام ٿي چڪو آهي. هن وقت مارڪيٽ ۾ 104 سگريٽ جا برانڊز حڪومت طرفان مقرر ڪيل گهٽ ۾ گهٽ اگهه تي موجود آهن، جڏهن ته 45 اسمگل ٿيل سگريٽ جا برانڊ مقرر ڪيل قيمت کان وڌيڪ قيمت تي وڪرو ٿي رهيا آهن. سڄي ملڪ ۾ مقرر ڪيل قيمتن کان گهٽ اگهه تي وڪرو ٿيندڙ سگريٽن جو ڪل مقدار 53 سيڪڙو آهي. مارڪيٽ ۾ موجود سگريٽن جي قيمتن ۾ عدم توازن جو جائزو وٺندي ريسرچ رپورٽ ۾ چيو ويو آهي ته هڪ مشهور برانڊ جيڪا مقامي طور تي پيدا ٿئي ٿي ۽ جنهن تي حڪومت کي ڪو به ٽيڪس ادا نه ڪيو وڃي، ان جي سگريٽ جي پيڪيج جي قيمت مارڪيٽ ۾ 120 رپيا آهي اسمگل ٿيل مشهور برانڊ سگريٽ جو پيڪ 165 روپين ۾ موجود آهي. ان جي ابتڙ معروف برانڊز جن تي حڪومت پاڪستان کي سمورا ڊيوٽي ۽ ٽيڪس ادا ڪيا وڃن ٿا، اهي 220 ۽ 550 روپين ۾ موجود آهن. تحقيق ۾ اهو به معلوم ٿيو ته سگريٽ مارڪيٽ جو 95 سيڪڙو سگريٽن تي مشتمل آهي جنهن جي قيمت 65 روپيا ۽ 220 روپيا في پيڪ جي وچ ۾ آهي. اتي ڪيترائي مقامي طور تي تيار ڪيل برانڊز آھن جيڪي ڊيوٽي فري آھن، 25 ۽ 30 سگريٽن جي پيڪن ۾ پڻ دستياب آھن. ان سان نه رڳو دڪانن تي کليل سگريٽ وڪڻڻ جو رجحان وڌيو آهي پر ان سان پرچون فروشن کي 20 سگريٽن جي هڪ پيڪ جي مقابلي ۾ وڌيڪ منافعو به مليو آهي. مارڪيٽ جي رجحانن جو جائزو وٺندي اپسوس پنهنجي تحقيقي مطالعي ۾ چيو آهي ته جيڪڏهن موجوده رجحان جاري رهيا ته مقامي اڻ ٽيڪسي سگريٽ ٺاهيندڙ ۽ اسمگلر مستقبل ۾ به مارڪيٽ تي راڄ ڪندا رهندا، جڏهن ته سگريٽ ٺاهيندڙ ڪمپنيون جيڪي باقاعدگي سان ڊيوٽي ۽ ٽيڪس ڏين ٿيون، انهن جو مارڪيٽ شيئر وڌيڪ گهٽجي ويندو. ۽ هي حصو غير قانوني سگريٽ جي شعبي ڏانهن منتقل ڪيو ويندو.
0 تبصرے