سنڌي ثقافتي ڏڻ هاڻي رڳو هڪ ميلو، هڪ ڏينهن يا روايتي خوشين جو موقعو نه رهيو آهي، اهو سنڌي سماج جي سڃاڻپ، اجتماعي شعور، تاريخي ورثي ۽ قومي يڪجهتي جو وڏو اهڃاڻ بڻجي چڪو آهي. گذريل پندرهن سورنهن ورهين کان هر سال هي ڏينهن، سنڌ جي شهرن، ڳوٺن، وسندين، ٻهراڙين ۽ پرڏيهه ۾ رهندڙ سنڌين هڪ آواز ٿي پنهنجي ثقافت سان محبت جو اظهار ڪندي ملهايو آهي. ان ڳالهه جو سڀ کان اهم پاسو اهو آهي ته هن ڏينهن جي تقريبن ۾ عمر، جنس، مذهب يا سياسي وابستگيءَ جون حدون مقرر ناهن انهن کان مٿانهون ٿي، نوجوان، ٻار، عورتون، بزرگ، شاگرد، مزدور، ليکڪ، فنڪار سڀ هڪ ئي قطار ۾ بيهي ثقافت جي گڏيل وارثي تي فخر جو اظهار ڪن ٿا. ثقافتي ڏهاڙي جي اهميت ان ڪري به وڌي وئي آهي جو اهو هڪ اهڙو عوامي عمل آهي جيڪو ڪنهن سياسي پارٽي جي قيادت يا پروگرام تحت سڏايل ناهي، پر تاريخ، تهذيب ۽ سماجي وجود جي سڏ تي ماڻهو پاڻمرادو گڏ ٿين ٿا. اها پاڻ ۾ هڪ سماجي قوت آهي، جيڪا ظاهر ڪري ٿي ته سنڌي سماج پنهنجي سڃاڻپ جي سلسلي ۾ ڪافي باشعور، حساس ۽ متحد آهي.
پر سوال اهو آهي ته هي گڏيل عوامي قوت، جيڪا هر سال ثقافتي ڏڻ تي ڏسڻ ۾ اچي ٿي، ڇا اهو سڄو سال پنهنجي اثر سان سماج، سياست ۽ ادارن کي به بدلائي سگهي ٿي؟ ڇا هي گڏيل جشن قومي تحريڪ، فڪري رهنمائي، جديد سياست يا سماجي سڌارن جي صورت اختيار ڪري سگهي ٿو؟ هتي ئي قيادت جو ڪردار شروع ٿئي ٿو. سماج جون اهي قوتون جيڪي عام ڏينهن ۾ منتشر، مايوس يا غير منظم نظر اچن ٿيون، ثقافتي ڏڻ تي هڪ الڳ صورت اختيار ڪن ٿيون. ان قوت کي صحيح رخ ڏيڻ ۽ ان کي قومي مفادن، تعليمي سڌارن، اقتصادي بهتري، انصاف، انساني حقن ۽ جديد فڪري تحريڪن ڏانهن وٺي وڃڻ سياسي قيادت جو ڪم آهي. بدقسمتي اها آهي ته سنڌ جون گهڻيون روايتي سياسي پارٽيون اڃا تائين نوجوان آبادي، جديد شهري تبديلين، ٽيڪنالاجي ۽ عالمي تبديليءَ جي رفتار کي سمجهي نه سگهيون آهن. سنڌ جي آباديءَ جو وڏو حصو نوجوانن تي مشتمل آهي، جيڪي جديد دنيا جا گهرجائو آهن، ۽ اهڙي سوچ ۽ توقع رکن ٿا. اهي نوجوان روايتي تقريرون، پراڻا نعرا ۽ مدي خارج سماج نه ٿا چاهين، پر شفاف نظام، جديد تعليم، بهتر روزگار، تخليقي موقعا ۽ اهڙي سياست چاهين ٿا، جيڪا سائنسي هجي، حڪمت عملي تي ٻڌل هجي، ۽ عالمي دنيا جي اسلوب سان لاڳاپيل هجي.
ثقافتي ڏهاڙي تي نوجوانن جو وڏي انگ ۾ شريڪ ٿيڻ ثابت ڪري ٿي ته اهو نسل رڳو تفريح لاءِ گڏ نه ٿو ٿئي، پر پنهنجي سڃاڻپ، تاريخ ۽ قومي وجود بابت گهري حساسيت رکي ٿو. انهن کي جيڪڏهن رڳو رقص، راڳ تائين محدود ڪجي ته اهو سندن جذبات، صلاحيتن، اميدن ۽ امڪانن سان ناانصافي ٿيندي. هن اجتماعي قوت کي صحيح رخ ڏيڻ لاءِ ضروري آهي ته سياسي پارٽيون نوجوانن کي منظم قيادت جا موقعا ڏين، تعليم کي فقط ڊگري حاصل ڪرڻ بدران جديد مهارتن، تحقيق ۽ حل ڳولهڻ سان جوڙجي، فن، ادب ۽ ميڊيا جي ذريعي سماجي فڪر کي اڳتي وڌائڻ لاءِ ادارا مضبوط ڪيا وڃن، معيشت ۾ شفافيت، موقعن جي ورهاست ۽ جدت کي اوليت ڏجي، ۽ سڀ کان اهم، سياست کي جذباتي نعرن تائين محدود رکڻ بدران سائنسي، منصوبابنديءَ واري ۽ جديد فڪر سان ڳنڍيو وڃي.
جديد دور ۾ سياست جا طريقا بدلجي چڪا آهن. هاڻي ماڻهن جي ابلاغ تائين رسائي، پاليسي ٺاهڻ، تحريڪن کي منظم ڪرڻ ۽ عوامي راين کي گڏ ڪرڻ جا وسيلا اڳ کان گهڻو مختلف آهن. سوشل ميڊيا، ڊجيٽل منظم سازي، ڊيٽا جي بنياد تي پاليسيون، ۽ جديد سماجي تحريڪون سياست کي نئون رخ ڏي رهيون آهن. سنڌ کي به ضرورت آهي ته اها پنهنجي سياسي، سماجي ۽ اداري وارين حڪمت عملين ۾ هن تبديليءَ کي قبول ڪري.
ثقافتي ڏهاڙي جي وڏي خوبي اها آهي ته ماڻهو پاڻمرادو اجتماعي شعور طرف مائل ٿين ٿا. اهي پنهنجو لباس، ٻولي، رواداري، موسيقي، ثقافت ۽ تهذيب کي فخر سان پيش ڪن ٿا. پر هن ڏينهن جي اصل ڪاميابي تڏهن ٿيندي، جڏهن هي محبت رڳو هڪ ڏينهن جي تقريب نه پر سڄي سال جي رهنمائي بڻجي. جڏهن اسان پنهنجي ثقافت سان محبت جي اظهار کي گڏ ڪري تعليم، ٽيڪنالاجي، معيشت، انصاف ۽ علم جي واڌ سان جوڙي، ۽ ثقافت جو جشن قومي اتحاد، سائنسي بنيادن تي سياست ۽ جديد سماجي تحريڪ جي نقطي سان شروع ڪريون. سنڌي ثقافتي ڏڻ اسان کي ياد ڏياري ٿو ته اسين هڪ قديم، تهذيبي، باشعور ۽ تخليقي قوم آهيون. پر ان سان گڏ اهو سوال به ڪري ٿو ته ڇا اسين پنهنجي تاريخي ورثي کي جديد دنيا سان جوڙي مستقبل جي طرف اڳڀرو ٿينداسين؟ جيڪڏهن اسان هن گڏيل عوامي سگهه کي حڪمت عملي، تعليم ۽ جديد سياست ۾ بدلائي سگهون، ته پوءِ سنڌ نه فقط ثقافت ۾ بلڪه ترقي، تعليم، معيشت ۽ جديد تحريڪ ۾ به اڳواڻ بڻجي سگهي ٿي. ثقافتي ڏهاڙي جي سڀني جشن ملهائيندڙن کي واڌايون، ۽ دعا آهي ته هي ڏينهن اسان جي اجتماعي سڃاڻپ سان گڏ اسان جي سياسي ۽ سماجي مستقبل جي اڳڀرائي جو وسيلو بڻجي.
0 تبصرے