آئي جي صاحب! پوليس جو رڳو انگ ئي نه وڌايو پر وقار به بلند ڪيو

عبدالغفور سروهي

آئي جي صاحب! پوليس جو رڳو انگ ئي نه وڌايو پر وقار به بلند ڪيو

سنڌ پوليس، جنهن جو شمار ملڪ جي قديم ادارن ۾ ٿئي ٿو، پنهنجي شاندار ماضيءَ ۽ تاريخي ورثي باوجود اڄ هڪ اهم بحران کي منهن ڏئي رهي آهي. عوام، جيڪو ان کي هڪ محفوظ پناهه سمجهندو هو، اڄ مٿس تيزي سان اعتماد کڄندو پيو وڃي. ماضي ۾ سنڌ پوليس جو ڪردار اهڙو هو جو هر شهري ان تي فخر محسوس ڪندو هو، پر هاڻي جڏهن وقت جي تقاضا آهي ته پوليس ادارو عوامي خدمت ۽ امن امان کي يقيني بڻائي، اتي مٿس لڳندڙ الزامن جو انبار وڌندو پيو وڃي. خاص طور تي غريب عوام سان سختي، بااثرن لاءِ نرمي، ۽ منشيات توڙي ٻين سماجي براين جي سرپرستي جهڙا الزام، ان جي ساک کي سنجيده طور تي متاثر ڪري رهيا آهن.

سنڌ پوليس تي سياسي اثر رسوخ ۽ ذاتي مفادن جي بنياد تي ڪمن ۾ مداخلت ۽ عدالتي معاملن ۾ غير جانبدارانه رويا اختيار ڪرڻ ۾ ناڪامي پڻ ان جي وقار تي داغ بڻجي ويئي آهي. موجوده آءِ جي غلام نبي ميمڻ وٽ هاڻي هڪ تاريخي موقعو آهي ته هو ان ادارتي بحران کي روڪي، سنڌ پوليس جو وقار بحال ڪري، ۽ پوليس کي ان جي اصل مقصد ۽ فرض جي ادائيگي ڏانهن واپس آڻي. ان لاءِ سندن اڳواڻيءَ ۾ هڪ مضبوط پاليسي ۽ اصلاحات جي ضرورت آهي، جنهن سان پوليس جو ادارو عوام لاءِ هڪ محفوظ پناهه گاهه بڻجي سگهي.

پوليس جي موجوده صورتحال ۽ ان جي اصلاحات جي ضرورت وقت جي اهم تقاضا آهي، ته جيئن اهو ادارو عوام جي ڀرپور خدمت ڪري ۽ پنهنجي ماضي جي وقار کي ٻيهر بحال ڪري سگهي.

پوليس جو سماج ۾ ڪردار ۽ موجوده سوالن جا پهلو:

سنڌ پوليس جو ڪردار اڪثر ڪري عوامي اعتماد جي حوالي سان سواليه نشان بڻيل رهيو آهي. هتي پوليس غريب ماڻهن لاءِ عزرائيل جيان ۽ بااثر ماڻهن جي غلام جي حيثيت ۾ ڏسڻ ۾ ايندي آهي، جيڪا هڪ اهڙي سوچ آهي جيڪا پوليس جي اصل فرض کي هڪ ڪامياب محافظ ۽ عوامي ڀلائي جي اداري کان دور ڪري ٿي. غريب عوام کي ناجائز طور تي ڌمڪيون ڏيڻ ۽ بااثر ماڻهن جي چوڻ تي ڪم ڪرڻ جو رجحان اڃا تائين جاري آهي، جنهن جي ڪري سنڌ پوليس پنهنجي اصل ڪردار کان پاسيرو ٿي وئي آهي.

ڪچي ۽ پڪي جا ڌاڙيل - هڪ ڳڻتيءَ جوڳي صورتحال:

سنڌ جي ڪن علائقن ۾ ڪچي ۽ پڪي جا ڌاڙيل هڪ واضع مثال آهن. ڪچي جا ڌاڙيل به اڪثر ڪري ترس کائن ٿا، جڏهن ته پڪي جا ڌاڙيل پنهنجي طاقت ۽ طاقتور اثر وارن سان گڏ بي رحم نظر اچن ٿا. اهو فرق پوليس جي عدم برابريءَ جو هڪ چٽو ثبوت آهي، جتي قانون جي پاليسيءَ ۾ سنگين ڏس پٺاڻيون موجود آهن. پوليس اختيارين جي عدم دلچسپي، لاپرواهي ۽ سياسي باري ۾ ٻڌندڙ پوليس تي سياسي اثر وڌڻ ڪري عوام کي تحفظ ڏيڻ ۾ ناڪامي سامهون آئي آهي.

پوليس تي نجي جيلن ۽ خانگي فورسز جو استعمال:

سنڌ پوليس تي هڪ اهم الزام اهو پڻ لڳي ٿو ته ايس ايڇ اوز طرفان نجي جيلون قائم ڪيون ويون آهن، جتي بيگناهه ماڻهن کي نظر بند ڪري انهن کان اعتراف ڪرائڻ لاءِ تشدد ڪيو ويندو آهي. خانگي فورسز جو استعمال پڻ پوليس جي اختياري ادارن جي طاقت ۾ بي جا اضافي جو ثبوت آهي، جتي ڏيتي ليتي ۽ وصولي جا ڪم ڪرايا ويندا آهن. اڳوڻي ايڊيشنل آءِ جي غلام قادر ٿيٻو پاران ايس ايس پي عديل چانڊيو کي لکيل هڪ خط، جنهن ۾ ان ناجائز ڪاروبار جي نشاندهي ڪئي وئي هئي، پوليس جي اندر ۾ پکڙيل ان برائين جي تصديق ڪري ٿو. ان سلسلي ۾ عدالت ۾ پڻ ڪيس هلي رهيا آهن، پر انهن جو ڪو مثبت نتيجو اڃا تائين سامهون ناهي آيو.

سياسي اثر، سماج دشمن سرگرميون ۽ پوليس جي ساک جي بحالي جو سوال:

پوليس تي ڪيترائي ڀيرا سماج دشمن سرگرمين ۽ منشيات جي اڏن جي سرپرستي ڪرڻ جا الزام لڳا آهن. پوليس جون اعلا اختياريون خود ان ڳالهه جو اعتراف ڪنديون رهيون آهن ته پوليس اندر برائيون موجود آهن، ۽ ان ۾ سماج دشمن عنصرن سان ڳانڍاپا پڻ شامل آهن. منشيات ۽ ٻين سماجي براين جي وڌندڙ اڏن تي نظر نه رکڻ، ۽ عوام کي قانوني تحفظ ڏيڻ ۾ ناڪامي پڻ پوليس تي هڪ سنگين سوال بڻجي وئي آهي.

عوامي اعتماد جي بحالي تي غور:

موجوده آءِ جي غلام نبي ميمڻ لاءِ هڪ وڏو چيلينج آهي ته پوليس جو وقار بحال ڪرڻ لاءِ ڪيئن اثرائتيون پاليسيون ۽ اصلاحات آڻي سگهن ٿا. پوليس جي غيرجانبداري ۽ ايمانداري جو مظاهرو ڪرڻ لاءِ سنجيده قدم کڻڻ گهرجن ته جيئن پوليس هڪ رڳو لاڳاپا نه پر عوام جو حقيقي محافظ بڻجي سگهي. اهو ضروري آهي ته سنڌ پوليس کي سياسي اثرن کان آزاد ڪيو وڃي ۽ ان کي مڪمل طور تي عوامي ڀلائي جي اداري طور بحال ڪيو وڃي.

سنڌ پوليس جي ادارتي اصلاحات جي ذريعي پوليس جي رويا کي تبديل ڪرڻ، ڪردار کي شفاف بڻائڻ ۽ عوامي خدمت ۾ اڳتي وڌڻ جي ضرورت آهي.

پوليس کي عوام سان گڏ هڪ نئون عهد نامو ڪرڻو پوندو ته پوليس رڳو طاقت ۽ اثر رسوخ جو ذريعو نه، پر انصاف ۽ قانون جي بالادستي جو هڪ مجسمو بڻجي، جنهن سان سنڌ جي عوام جو مستقبل محفوظ ٿي سگهي.